Ο πόλεμος του ποδοσφαίρου

Από τον ΧΡΗΣΤΟ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ mich@enet.gr,www.bavzer.blogspot.com
ΜΕ ΑΥΤΗ την ονομασία έμεινε στην Ιστορία η μόλις 100 ωρών σύρραξη μεταξύ Ελ Σαλβαδόρ και Ονδούρας, που άρχισε σαν σήμερα, 14 Ιουλίου 1969, και τελείωσε στις 18.
Αφορμή στάθηκαν οι ποδοσφαιρικές συναντήσεις μεταξύ των εθνικών ομάδων των δύο γειτονικών χωρών της Κεντρικής Αμερικής για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1970. Τα αίτια όμως ανάγονται στις τεταμένες σχέσεις τους εξαιτίας του αναδασμού της γης στην Ονδούρα και του μεταναστευτικού ρεύματος από το Σαλβαδόρ προς την Ονδούρα. Ο σύντομος αυτός πόλεμος άφησε πίσω του 6.000 νεκρούς.

ΤΟ Ελ Σαλβαδόρ και η Ονδούρα ήταν, τότε, δύο τυπικές «μπανανίες». Τις κυβερνούσαν στρατιωτικές δικτατορίες και βρίσκονταν υπό την άμεση επιρροή της Ουάσιγκτον. Το Ελ Σαλβαδόρ, με έκταση περίπου όση η Πελοπόννησος, ήταν αρκετά πυκνοκατοικημένο με 3.000.000 κατοίκους, ενώ η Ονδούρα, με έκταση λίγο μικρότερη από της Ελλάδας, είχε μόλις 2.333.000 κατοίκους. Και οι δύο χώρες ήταν παλιές αποικίες της Ισπανίας και μαστίζονταν από τη φτώχεια και τις αβυσσαλέες κοινωνικές ανισότητες.

ΑΠΟ τις αρχές του 20ού αιώνα υπήρχε ένα σταδιακό μεταναστευτικό ρεύμα από το πυκνοκατοικημένο Ελ Σαλβαδόρ προς την αραιοκατοικημένη Ονδούρα. Με την πάροδο των ετών, οι μετανάστες από το Σαλβαδόρ έφτασαν τις 350.000 και αριθμούσαν το 15% του πληθυσμού της Ονδούρας. Η μειονότητα αυτή πρόκοψε και τη δεκαετία του '60 κατείχε μεγάλη έκταση γης στα σύνορα των δύο χωρών, προκαλώντας τον φθόνο και την αντίδραση των ντόπιων. Μεγαλύτερες εκτάσεις γης κατείχαν οι λιγοστές οικογένειες γαιοκτημόνων της χώρας, καθώς και η αμερικανική εταιρεία United Fruit, που παράγει τις γνωστές μας μπανάνες «Τσικίτα». Ο δικτάτορας της Ονδούρας, Οσβάλντο Λόπες Αρεγιάνο, επιχείρησε αναδασμό της γης κάτω από την εντεινόμενη λαϊκή αντίδραση, αλλά ήταν ανίκανος να αντιπαρατεθεί με τους μεγάλους γαιοκτήμονες και τους Αμερικανούς. Ετσι, στράφηκε κατά της ακίνητης περιουσίας των μεταναστών από το Σαλβαδόρ, την οποία ουσιαστικά δήμευσε και τη μοίρασε στους ντόπιους ακτήμονες.

ΕΤΣΙ είχαν τα πράγματα στις 6 Ιουνίου 1969, όταν οι εθνικές ομάδες των δύο χωρών παρατάχθηκαν στο στάδιο της πρωτεύουσας της Ονδούρας, Τεγκουσιγκάλπα, για τον πρώτο τους αγώνα στην προκριματική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1970. Η Ονδούρα νίκησε 1-0 με γκολ που σημειώθηκε στις καθυστερήσεις. Ο Τύπος του Σαλβαδόρ άφησε υπονοούμενα για το παιχνίδι. Ο τρόπος που έχασε το Σαλβαδόρ προκάλεσε την αυτοκτονία της 18χρονης οπαδού Αμέλια Μπολάνιος, που χρίστηκε μάρτυρας από τους συμπατριώτες της, οι οποίοι ζητούσαν εκδίκηση στον επαναληπτικό. Ο αγώνας έγινε στις 25 Ιουνίου στο Σαλβαδόρ, υπό πρωτοφανή μέτρα ασφαλείας. Οι γηπεδούχοι νίκησαν άνετα, 3-0 και ανανέωσαν τις ελπίδες τους για πρόκριση, σε τρίτο παιχνίδι, σε ουδέτερο γήπεδο. Μετά τον αγώνα, όμως, έγιναν σοβαρά επεισόδια με πολλούς τραυματισμούς. Οι 2 χώρες διέκοψαν τις διπλωματικές τους σχέσεις την επόμενη μέρα. Τη μεθεπόμενη διεξήχθη το τρίτο, καθοριστικό παιχνίδι. Το Ελ Σαλβαδόρ νίκησε με 3-2 στην παράταση και πήρε το εισιτήριο για το Μουντιάλ του Μεξικού. Η κατάσταση όμως παρέμεινε έκρυθμη. Τις πρωινές ώρες της 14ης Ιουλίου 1969 η σαλβαδοριανή αεροπορία βομβάρδισε την πρωτεύουσα της Ονδούρας και οι χερσαίες δυνάμεις της πέρασαν τα σύνορα. Η αεροπορία της Ονδούρας βομβάρδισε τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις στο Σαλβαδόρ. Ο πόλεμος είχε αρχίσει.

ΤΟ ΒΡΑΔΥ της 18ης Ιουλίου επετεύχθη συμφωνία για την κατάπαυση του πυρός. Τα θύματα του πολέμου των 100 ωρών έφτασαν τα 6.000 και από τις δύο πλευρές, ενώ 100.000 άνθρωποι ξεριζώθηκαν από τις εστίες τους. Εντεκα χρόνια μετά τη λήξη του, οι δύο χώρες υπέγραψαν συνθήκη ειρήνης και αποφάσισαν να φέρουν τις συνοριακές διαφορές τους ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Το Δικαστήριο εξέδωσε την απόφασή του το 1992 και προσκύρωσε το μεγαλύτερο μέρος των διαφιλονικούμενων εδαφών στην Ονδούρα. Σήμερα, Ελ Σαλβαδόρ και Ονδούρα με δημοκρατικά καθεστώτα συνεχίζουν τις διαδικασίες για την εφαρμογή της απόφασης της Χάγης, ενώ διατηρούν ομαλές διπλωματικές και εμπορικές σχέσεις, στο πλαίσιο της Κοινής Αγοράς της Κεντρικής Αμερικής.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

* Ρίτσαρντ Καπισίνσκι: «Ο πόλεμος του ποδοσφαίρου» («Μεταίχμιο»)

* Wikipedia