75 χρόνια από το θάνατο του Ελ.Βενιζέλου

Ο Βενιζέλος και το λάθος του να...πεθάνει

75 χρόνια από το θάνατο του Ελ.Βενιζέλου συμπληρώνονται σήμερα 18 Μαρτίου 2011

Του Κώστα Μπογδανίδη

Eκτακτο παράρτημα! Ο Εθνάρχης άφησε την τελευταία του πνοή στο Παρίσι! Κάπως έτσι ανήγγειλαν τα φύλλα των εφημερίδων τη θλιβερή είδηση της 18ης Μαρτίου 1936. Ο Βενιζέλος, αυτοεξόριστος στο Παρίσι, άφησε την τελευταία του πνοή...Για τους φανατικούς του βενιζελισμού ήταν και το ...μόνο λάθος που έκανε ο Βενιζέλος, ότι...πέθανε! Και αν σήμερα η χώρα δοκιμάζεται τόσο πολύ μπορεί ορισμένοι να βρεθούν να το πιστέψουν...

Η 18η Μαρτίου είναι μια ιδιαίτερη για ολόκληρο τον ελληνισμό (τον ελλαδικό και αυτόν της διασποράς) μέσα στις συγκυρίες και πραγματικότητες που διαμορφώνονται σήμερα για τη χώρα και τον λαό μας. Είναι μια μέρα "μνήμης" αλλά και παραδειγματισμού για το τι απαιτείται ως προϋπόθεση προκειμένου η πολιτική να καταστεί χρήσιμη και ωφέλιμη για το λαό και το έθνος αλλά και για το πως πρέπει να ενεργούμε όταν διαχειριζόμεθα από υπεύθυνες θέσεις θέματα και ζητήματα υψίστης εθνικής σημασίας.

Πέθανε μακριά από την Ελλάδα ο ίδιος που με την πολιτική και τους αγώνες του υπερδιπλασίασε ενσωματώνοντας όλες τις ελληνικές περιοχές Μακεδονία, Ηπειρο, Θράκη και Αιγαίο Πέλαγος. Ο άνθρωπος που έβγαλε από την πολιτική αφάνεια μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα δεν υπήρχε πια.

Στις δικές του ακόμα φροντίδες οφείλεται και η διάσωση του ελληνισμού της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή όταν με τη θέλησή του τέθηκε επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας για να υπογραφεί μετά από φοβερούς διπλωματικούς αγώνες η γνωστή Συνθήκη της Λωζάνης το 1923. Ο Βενιζέλος κατόρθωσε να βγει νικητής στη Λωζάνη αντιμετωπίζοντας με σθένος τη "νικήτρια" Τουρκία και τους παγίως μισέλληνες "φίλους" μας δυτικοευρωπαίους αντιπροσωπεύοντας μια ταπεινωμένη και εξασθενημένη από την ήττα και τον εθνικό διχασμό Ελλάδα. Δεν "έκλεισε" το θέμα όπως-όπως από τον φόβο των συνεπειών και από την απειλή της απομόνωσης που και τότε ετίθετο πιεστικά. Εδωσε υπεράνθρωπες διπλωματικές μάχες και μετέτρεψε την ήττα σε νίκη στη Λωζάνη αποκαθιστώντας συγχρόνως το τραυματισμένο κύρος της Ελλάδας διεθνώς...

H EΞOPIA

Πρέπει να σημειώσουμε και να σταθούμε στο γεγονός του αυτοεξορισμού του Βενιζέλου στο Παρίσι. Μετά το αποτυχημένο κίνημα της 1ης Μαρτίου 1935, όπου ο Βενιζέλος δεν είχε καμία συμμετοχή, ο "ελευθερωτής" της Θεσσαλονίκης Ελευθέριος Βενιζέλος αναγκάζεται να φύγει από την Ελλάδα. Λίγους μήνες αργότερα ο μεγάλος πολιτικός και εθνάρχης δικάζεται ερήμην στην Αθήνα από την κυβέρνηση Τσαλδάρη και καταδικάζεται σε θάνατο ως "προδότης της πατρίδος" σε μια γενική ατμόσφαιρα μένους και οχλοκρατίας. Μάλιστα μερικοί συνεργάτες του στρατιωτικοί εκτελούνται μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα του Πάσχα. Ανάμεσά τους οι στρατηγοί Παπούλας και Κοιμήσης (στην Αθήνα) και ο ίλαρχος Στέλιος Βολάνης (στη Θεσσαλονίκη).

Η θανατική ποινή 4 άλλων αξιωματικών (Σαράφης, Χρ. και Ιω. Τσιγάντες και Στεφανάκος) θα μετατραπεί σε ισόβια μετά από ταπεινωτική απόταξη από το στράτευμα. Και δεν είναι οι μόνοι που αποτάχθηκαν τότε από το στράτευμα. Ολοι οι θεωρούμενοι "βενιζελικοί" απομακρύνθηκαν του στρατεύματος για να παραμείνουν σ' αυτό μόνο οι φιλομοναρχικοί που είχαν ταχθεί υπέρ της παλινόρθωσης της μοναρχίας με κατάργηση της αβασίλευτης δημοκρατίας...

Η ΧΡΟΝΙΑ-ΟΡΟΣΗΜΟ

Εκείνη η χρονιά πάντως ήταν σημαδιακή για τον ελληνικό πολιτικό κόσμο. Mια σειρά ατυχών συγκυριών στις αρχές του 1936 (θάνατος Bενιζέλου, έλλειψη ηγετικών προσωπικοτήτων) και η αδράνεια του πολιτικού κόσμου έδωσαν τη δυνατότητα στον ευνοούμενο του Παλατιού Iωάννη Mεταξά να αυτοανακηρυχθεί "Κυβερνήτης" της χώρας, προφασιζόμενος τον κίνδυνο "κοινωνικών ανατροπών".

Το θάνατο του Ελευθερίου Βενιζέλου στις 18 Μαρτίου 1936 ακολούθησαν πολλά σοβαρά και θλιβερά για την Ελλάδα γεγονότα. Ως ο θάνατος του εθνάρχη να ήταν το προμήνυμα του "κύκνειου άσματος της δημοκρατίας" ακολούθησαν συμβάντα που οδήγησαν γοργά τη χώρα σε τρομερές δοκιμασίες. Σε λίγες μέρες θα πεθάνει και ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κωνσταντίνος Δεμερτζής και στην εξουσία θα ανέλθει ο Ιωάννης Μεταξάς που στις 4 Αυγούστου 1936 θα επιβάλλει δικτατορία με το πρόσχημα -το γνωστό και εν συνεχεία- του "κομμουνιστικού κινδύνου".

ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ

Το σύνολο που υπηρέτησε Βενιζέλος ως πρωθυπουργός της Ελλάδας φθάνει τα 11 έτη, 6 μήνες και 10 ημέρες και κατανέμεται σε επτά συνολικά περιόδους πρωθυπουργικής θητείας. Οι περίοδοι παραμονής του στην εξουσία είναι οι κυβερνήσεις του:

• της περιόδου 1910-1915 (4 έτη και 4 μήνες)

• της περιόδου 1917-1920 (2 έτη, 10 μήνες και 22 ημέρες), και

• της περιόδου 1928-1932 (3 έτη, 11 μήνες και 22 ημέρες)

Από τις τρεις μακρές περιόδους της πρωθυπουργίας Βενιζέλου, η του 1910-1915 συμπίπτει με τους Βαλκανικούς πολέμους και την έναρξη του Α? Παγκοσμίου Πολέμου. Η περίοδος 1917 - 1920, όπως και η του Κινήματος της Θεσσαλονίκης είναι τελείως πολεμική περίοδος.

Η μόνη ειρηνική περίοδος της πρωθυπουργίας του είναι η 4ετία 1928-1932.

Τα τέσσερα αυτά χρόνια συνιστούν μια ιδιοτυπία στη διαρκή ρευστότητα των κυβερνητικών σχημάτων του Μεσοπολέμου, καθώς η πολιτική -τουλάχιστον- ισορροπία διατηρείται ως την παραίτηση του γηραιού πολιτικού (Μάιος 1932). Παρά τις εντυπωσιακές κινήσεις του Bενιζέλου στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής (Σύμφωνο Φιλίας με την Tουρκία), η διακυβέρνησή του στο εσωτερικό της χώρας δε συνάντησε την προσδοκώμενη ανταπόκριση. Στις αρχές του 1930 τα ιδεολογικά χάσματα που χώριζαν παλαιότερα τα δύο στρατόπεδα, είχαν σε ένα βαθμό γεφυρωθεί. Eκείνο όμως που παρέμενε ζωντανό στη συνείδηση του εκλογικού σώματος, ήταν η μνήμη του Διχασμού.

Η τελευταία αυτή κυβέρνηση του Βενιζέλου είχε να επιδείξει σημαντικά επιτεύγματα στο πεδίο της εσωτερικής οικονομικής ανασυγκρότησης, όμως η παγκόσμια οικονομική κατάρρευση του 1929, και η ύφεση που επέφερε, επέδρασαν κατά τρόπο διαρκή και σωρευτικό. Η οικονομική πολιτική που υιοθέτησε η κυβέρνηση, υπό το βάρος των επιπτώσεων της παγκόσμιας ύφεσης, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις που οδήγησαν σε εσωτερική πολιτική πόλωση. Σ' αυτό συνέβαλαν ιδιαίτερα οι κατηγορίες που απευθύνονταν στην κυβέρνηση από την αντιπολίτευση -κυρίως του Λαϊκού Κόμματος- για κατάχρηση και διασπάθιση του δημόσιου χρήματος.

Η προσωπικότητα που κυριάρχησε στον 20ό αιώνα

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπήρξε η πολιτική προσωπικότητα που κυριάρχησε το πρώτο μισό του 20ου αιώνα στην πολιτική, πολιτιστική και κοινωνική ζωή της Ελλάδος. Επηρέασε όμως πολύ περισσότερο τα πολιτικά και κοινωνικά πράγματα της Ελλάδας μετά το θάνατό του.

Γεννήθηκε το 1864 στις Μουριές της Κρήτης και πέθανε στο Παρίσι το 1936. Αφού σπούδασε νομικά στην Αθήνα, εγκαταστάθηκε στην Κρήτη, όπου ασχολήθηκε με την πολιτική και αναδείχθηκε σε μεγάλη πολιτική φυσιογνωμία, χάρη στη ρητορική του δεινότητα. Ηγήθηκε στην Επανάσταση της Θερίσου, εξανάγκασε σε παραίτηση τον πρίγκιπα Γεώργιο και προχώρησε στην ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

Το 1908 οργάνωσε ένοπλο συλλαλητήριο και κήρυξε την ανεξαρτησία του νησιού.

Το 1910 πηγαίνει στην Αθήνα, ιδρύει το Κόμμα των Φιλελευθέρων και κερδίζει τις εκλογές. Αναθεωρεί το Σύνταγμα, ανασυγκροτεί τη δημόσια διοίκηση και την οικονομία και εξοπλίζει τις Ένοπλες Δυνάμεις. Πρωθυπουργός της χώρας κατά τον Α' και τον Β' Βαλκανικό Πόλεμο (1912-1913), στη διάρκεια των οποίων διπλασιάστηκε η ελληνική επικράτεια. Υποστηρικτής της εισόδου της Ελλάδας στον Α? Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ, ήρθε σε ρήξη για το λόγο αυτό με τον βασιλιά Κωνσταντίνο τον Α? που ήταν οπαδός της "ουδετερότητας" απέναντι στους εμπολέμους.

Με το κίνημα της Δημοκρατικής Άμυνας το 1916, σχημάτισε Προσωρινή Κυβέρνηση στη Θεσσαλονίκη, προκάλεσε την εκθρόνιση του Κωνσταντίνου Α? με παρέμβαση της Αντάντ και έβαλε την Ελλάδα στον πόλεμο στο πλευρό της Εγκάρδιας Συνεννόησης (1917). Εκπροσώπησε την Ελλάδα στις διαπραγματεύσεις που κατέληξαν στη Συνθήκη των Βερσαλλιών (1919). Χάρη στον πολυετή διπλωματικό αγώνα του παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα, με τη συνθήκη των Σεβρών (1920), η Ανατολική Θράκη, η περιοχή της Σμύρνης, η Ίμβρος και η Τένεδος.

Έχασε τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920 και επανήλθε μετά την κατάρρευση του Μικρασιατικού Μετώπου.

Το 1923 υπέγραψε με τη Τουρκία την συνθήκη της Λωζάνης, που αποτελούσε το άδοξο τέλος της Μεγάλης Ιδέας.

Τον Ιανουάριο του 1924 εκλέγεται Πρωθυπουργός, αλλά διαφωνεί με την ανακήρυξη της Αβασίλευτης Δημοκρατίας χωρίς δημοψήφισμα και φεύγει για το Παρίσι.

Επανέρχεται στις εκλογές του 1928 και επανεκλέγεται.

Στις εκλογές του 1932 χάνει την πλειοψηφία, ενώ στις 6 Ιουνίου 1934 γίνεται δολοφονική απόπειρα εναντίον του.

Τον Μάρτιο του 1935 συμμετέχει σε αποτυχημένο ανατρεπτικό κίνημα και καταφεύγει στο Παρίσι. Ταυτόχρονα καταδικάζεται από έκτακτο στρατοδικείο σε θάνατο.

Στις 18 Μαρτίου 1936 πεθαίνει και η σορός του μεταφέρεται στα Χανιά, όπου και τάφηκε στην τοποθεσία Ακρωτήρι.

http://www.cretalive.gr/new/28287/bogdanidis/O_Benizelos_kai_to_lathos_tou_na...pethanei