ΟΦΗ, a case study

του Μανόλη Τσελεντάκη

Να πω προκαταβολικά, πως το παρόν ίσως να αφορά μόνον όσους βλέπουν στο ελληνικό επαγγελματικό ποδόσφαιρο την πιο οδυνηρή επιτομή της νεοελληνικής πραγματικότητας και κρίσης, τον πιο διεφθαρμένο και φθαρμένο καθρέπτη της. Όσες φορές έγραψα, υπό αυτήν την οπτική έγραψα, όχι βέβαια για να διασκεδάσω τα αμήχανα ή υποτιμητικά βλέμματα όσων απορούν με όσους καταπιάνονται ή ‘λερώνονται’ με την μπάλα, αλλά γιατί ένιωθα πως δεν μπορείς να μένεις αμέτοχος με ένα σημαντικό κομμάτι της δημόσιας σφαίρας, που συνεχώς παράγει διαφθορά, αρνητικό ή ‘μαύρο’ οικονομικό αποτέλεσμα, εκμαυλισμό και φαυλότητα, βία και παρανομία. Που κοινωνικοποιεί με το χειρότερο τρόπο ένα σημαντικότατο μέρος νέων και λιγότερο νέων, που στον μπαξέ του συναντώνται όλα τα λούλουδα της νεοελληνικής χλωρίδας. Πρόεδροι, προεδράρες, παράγοντες, μπράβοι, πούρα, στοιχηματίες, πλυντήρια χρήματος, προσωπικοί ή οργανωμένοι στρατοί, αδηφάγο και ανθρωποφαγικό πλήθος που τρέχει πίσω και θρέφεται από το αίμα της επιτυχίας, σκοποί που αγιάζουν όλα τα μέσα, διαιτητές ακροβάτες ή χειρουργοί, με οσφυικά προβλήματα και όρασης, θεσμικοί παράγοντες σε ...παραγκουπόλεις, πολιτειακοί παράγοντες που είτε δεν λερώνουν τα χέρια τους ή συνεργούν με τον πιο φαύλο τρόπο για ίδιο όφελος. Ανώκοσμος και υπόκοσμος χέρι με χέρι. Προσθέστε κι ένα πλήθος ενδιάμεσων, παράμεσων και λαμογιών, ανακατέψτε το μίγμα και πετάξτε το στην πιο άγρια αρένα, χωρίς κανένα νόμο και κανόνα. Πασπαλίστε το με ζάχαρη, λάσπη και στρας, φωτίστε το και δώστε το στα Μέσα (και τι μέσα), εφημερίδες και κανάλια να μας το σερβίρουν. Για γεύση ή αισθητική ούτε τολμώ να μιλήσω. Σκυλάδικου παραλιακής η SuperLeague, σκυλάδικου εθνικής οδού η FootballLeague…τρομάρα τους, τα βαρύγδουπα ονόματα μας μάραναν.

Παρ 'ολα αυτά, κάτι πεισματικά διασώζεται. Κάποιοι αξιοπρεπείς προπονητές πριν εκπέσουν, κάποιοι δημοσιογράφοι που αρθρώνουν ένα διαφορετικό λόγο πριν κουραστούν, κάποιοι ποδοσφαιριστές που αντιστέκονται στην αφυδάτωση του ταλέντου τους, το πάθος ενός κόσμου που προσπαθεί να μην ξοδευτεί χαχόλικα, μια περίτεχνη ενέργεια που αρκεί να σε κάνει να ξεχαστείς έστω για μια στιγμή. Σπαράγματα μιας πανάρχαιας λειτουργίας που χάνονται, σβήνουν, ακυρώνονται ή διαστρέφονται κάτω από το βαρύ άρμα του νεοελληνικού καρνάβαλου, του ποδοσφαίρου.

Γι’ αυτό όταν κάτι σαλεύει, όταν κάτι λαμπυρίζει στο βούρκο, αξίζει ν’ ασχοληθούμε μαζί του. Οτιδήποτε τραβάει το ποδόσφαιρο από το περιθώριο της κοινωνίας, στο οποίο λιμνάζει. Οτιδήποτε μπορεί να κάνει το ποδόσφαιρο κομμάτι που να αφορά με θετικό τρόπο την κοινωνία και την πόλη, αξίζει την προσοχή μας και γιατί όχι τη συμμετοχή μας. Ακόμα κι αν νιώθουμε πως δεν είναι παρά ένα ξέφτισμα ζωής, μια δονκιχωτική προσπάθεια που θα συντριβεί στους κυνικούς ανεμόμυλους της κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας της χώρας.

Ένα τέτοιο σάλεμα, ένα μικρό φωσάκι, είναι θαρρώ η φετινή προσπάθεια του ΟΦΗ. Μετά από χρόνια ανομίας, ποδοσφαιρικής, ηθικής και αισθητικής απαξίωσης και παρακμής και μετά από ένα σημαντικό αγώνα των φίλων του για καθαρότητα και περηφάνια, η ομάδα ‘απελευθερώθηκε’ και βρίσκεται στον μεγαλύτερο ιστορικά βαθμό στα χέρια του κόσμου της. Ξέρω πολλοί θα χαμογελάσετε ειρωνικά, θα αναφερθείτε στην πραγματικότητα του ελληνικού ποδοσφαίρου που σχεδόν σε υποχρεώνει να κυλιστείς στη λάσπη για να επιβιώσεις, σε παιχνίδια πολιτικών και παραγόντων, σε αδιαφανείς ή γκρίζες ζώνες, σε κάποιες ενέργειες οπαδών, σε, σε,...

Όλα αυτά όμως δεν μπορούν να ακυρώσουν ότι ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ένας πρόεδρος σωτήρας ή πατερούλης, μία ‘αόρατη’ χειρ ή ένας αχυράνθρωπος, μία πηγή χρημάτων που προσφέρει μεν, ορίζει-διορίζει- περιορίζει δε και κρατά το φίλαθλο μπουκωμένο ή αηδιασμένο στον καναπέ της κερκίδας.

ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ, στην ιστορία του ΟΦΗ νιώθουν οι φίλοι τους να τους ΑΦΟΡΑ, με τέτοιο έντονο τρόπο, η ομάδα ΤΟΥΣ. Πέρυσι, οι αγώνες του ΟΦΗ στο Γεντί Κουλέ ήταν ένα πανηγύρι, πανηγύρι χαράς και ελευθερίας. Φέτος είναι κάτι σημαντικότερο. Πανηγύρι χαράς, ευθύνης και συμμετοχής. Πρώτη φορά τόσοι άνθρωποι από τον πιο ενεργό πυρήνα του ΟΦΗ, έβαλαν την κεφαλή τους στο ντορβά. Άνθρωποι, παιδιά από αυτούς που ριζοσπαστικοποιήθηκαν με τα αιτήματα της νομιμότητας και της περηφάνιας, μετέχουν ενεργά στη διοίκηση. Με μπροστάρη την πιο εμβληματική, ποδοσφαιρικά, μορφή της ομάδας, το Νίκο Μαχλά, προσφέρουν ΑΜΙΣΘΙ, απίστευτο έργο. Γύρω τους συνειδητοποιημένοι φίλαθλοι που συνεχώς αυξάνονται προσφέρουν εθελοντικά, όπου και όπως μπορούν, στήριξη και ιδέες.

Προσπαθούν στην κυριολεξία να μετακινήσουν ένα βουνό. Τα τρέχοντα προβλήματα τεράστια, κληρονομηθέντα χρέη, σκοτεινές δυσλειτουργίες του παρελθόντος, άγνωστα μονοπάτια και διάφορα κοράκια που παρακολουθούν από απόσταση. Παρόλα αυτά, προσπαθούν να ρίξουν φως, να βρουν λύσεις. Με αξιοπρέπεια και χωρίς να χάσουν την ηθική βάση, τη μόνη που έχουν να πατήσουν στη νέα εποχή του ΟΦΗ. Σηκώνουν τεράστιο βάρος και ίσως κάποια στιγμή πρέπει να μιλήσουν, για τα ...απίστευτα που συναντούν. Ώστε ο κόσμος να μάθει, να γίνει ακόμα πιο συνειδητός και συμμέτοχος, να μοιραστεί το βάρος σε περισσότερους, να σηκωθεί πιο εύκολα.

Ο ΟΦΗ τούτη την ώρα έχει 2 πυλώνες για να πατήσει. Τον κόσμο του και την Κρήτη. Δεν έχει ούτε κάποιον προστάτη, ούτε μπορεί να θέλξει κόσμο και πόρους από τις ποδοσφαιρικές του επιτυχίες. Παρόλα τα πέτρινα χρόνια διατήρησε και αύξησε τον κόσμο και το πάθος του, ριζοσπαστικοποίησε μια κρίσιμη μάζα του με τα αιτήματα για λευτεριά και νομιμότητα. Συγχρόνως αποτελεί ακόμα την ομάδα ταύτισης με την Κρήτη, λόγω ιστορίας και πλήθους. Επιζεί πεισματικά στη Β’, ενώ άλλες ομάδες στην Α’ με το μοντέλο προέδρου χρηματοδότη δεν μπορούν να κινητοποιήσουν, δημιουργήσουν, συν-κινήσουν κόσμο. Είπαμε, το ποδόσφαιρο είναι παράξενο πράγμα...

Και αυτοί οι 2 πρέπει να είναι οι στρατηγικοί ζωτικοί χώροι που θα αντλήσει ζωή και κατεύθυνση. Το νέο μυθολογικό του φορτίο. Κάποτε ήταν η ωραία μπάλα, οι επιτυχίες, η Κρήτη. Τώρα είναι ο αγώνας του για τη ‘λευτεριά’ και η Κρήτη. Και εξηγούμαι. Από τη μια τη νέα ηθική του εκκίνηση πρέπει αφενός να την επικοινωνήσει (κάτι που δεν έγινε καθόλου πέρυσι) και αφ’ ετέρου να την κάνει βάση παρουσίας του στα ελληνικά ποδοσφαιρικά δρώμενα. Σε μια εποχή που, ελπίζω, αργά ή γρήγορα θα μετατοπίσει πάγιες καταστάσεις και δυσμορφίες, που το αίτημα για νομιμότητα είναι ευρύτερο κοινωνικά, ο ΟΦΗ πρέπει να πιέσει προς εκκαθάριση του κόσμου του ποδοσφαίρου, προς καθαρούς κανόνες παιχνιδιού. Είναι εξάλλου νωπή ακόμα η ωμή επίδειξη ισχύος του παρασκηνίου πέρυσι. Δεν έχει κανένα νόημα να στοιχηθεί, να λουφάξει ή να συνεργαστεί. Πρέπει επίσης, να ανοιχτεί και να γίνει μια υπόθεση της πόλης, μια υπόθεση της Κρήτης. Συχνότατα στο ενδιαφέρον φόρουμ των φίλων snakesτου ΟΦΗ (www.snakes4.com), γράφουν άνθρωποι με ανοιχτά μυαλά, που βλέπουν την ομάδα και το ποδόσφαιρο με ένα κοινωνικό πρίσμα και όχι το σύνηθες οπαδικό που απαντάται συχνά σε τέτοια φόρουμ. Διαθέτουν εξωστρέφεια και εξαιρετικές ιδέες (π.χ. προτάσεις για ένα άλλο μοντέλο ομάδας, ενεργοποίηση φιλάθλων για σβήσιμο συνθημάτων από μνημεία, παρεμβάσεις για ενίσχυση κοινωνικών ομάδων με ανάγκες- εράνους για Αϊτή, αιμοδοσίες, προβολή κρητικών προϊόντων, συναντήσεις για βελτίωση συμπεριφοράς φιλάθλων, κ.ά. πολλά). Αυτή τη στιγμή, παιδιά με αρχές και ιδέες βρίσκονται και στο Δ.Σ. και στο σύλλογο μετόχων. Καμιά φορά όμως είναι δύσκολο να πάρουν ανάσα σε μια σαιζόν που η επιτυχία θεωρείται κρίσιμη. Που τα προβλήματα τρέχουν από μέρα σε μέρα, από Κυριακή σε Κυριακή. Προσπαθούν να αγοράσουν χρόνο, που στην Ελλάδα αγοράζεται μόνο με την επιτυχία, βλέπω όμως αργά αλλά σταθερά να διορθώνουν πράγματα.

Και έρχομαι στο δίπολο ΟΦΗ-Κρήτη. Που όσο ισχυρό και αν φαντάζει, όσο αυτονόητο κι αν είναι, όσο κι αν εκτός Κρήτης αυτά τα 2 είναι ταυτισμένα, ακόμα και στην πιο χυδαία συνθηματική εκδοχή (ΟΦΗ κ******, γ*** την Κρήτη όλη), τόσο σαθρό αποδείχτηκε και αποδεικνύεται. Ναι μεν ο ΟΦΗ, αποτελεί τη μεγαλύτερη σε φιλάθλους ομάδα και από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα, ωστόσο σε πολλά μέρη της Κρήτης αποτελεί δεύτερη ή τρίτη ομάδα επιλογής, ακόμα και μισητό εχθρό. Οι λόγοι μπορεί να είναι πολλοί, ο χρόνος προβολής των ‘μεγάλων’ ομάδων από τα μήντια, η ηθική μομφή περί ‘τσάτσων’ που μέχρι πέρυσι κηλίδωνε την ομάδα, η ποδοσφαιρική της παρακμή, η χρόνια ανικανότητα των διοικούντων, οι τοπικιστικές εντάσεις της Κρήτης, ακόμα και η υπερβολική καμιά φορά ‘επιθετικότητα’ κάποιων από τους φίλους του ΟΦΗ, φορτισμένων από ένα μίγμα ‘μεγαλοιδεατισμού’ και χρόνιας αγανάκτησης από τα εσωτερικά, σχιζοφρενικά προβλήματα που πέρασε η ομάδα. Κάποιες από αυτές όμως τις αιτιάσεις πλέον δεν ισχύουν και η ομάδα πρέπει να επικοινωνήσει το νέο της πρόσωπο σε αντιδιαστολή με αυτό του παρελθόντος, τον αγώνα για καθαρότητα παντού, το πανηγύρι του Γεντί Κουλέ.

Παράλληλα και το πιο σημαντικό, πρέπει να γίνει ένα παράθυρο της Κρήτης στον κόσμο και για τον κόσμο. Μέσω του ΟΦΗ θα προβάλλεται, δωρεάν, οτιδήποτε έχει σχέση με την φυσική και πνευματική παραγωγή του νησιού. Έτσι μόνο θα μπορέσει να απευθυνθεί στην Κρήτη και σε όλους τους Κρήτες εντός και εκτός νησιού. Ας προτείνω μερικά συγκεκριμένα βήματα (κεφαλαιώνοντας και προτάσεις που πολύ συχνά ακούγονται διάσπαρτες στο φόρουμ των snakes).


Η φανέλα του ΟΦΗ, μπροστά, εκεί που συνήθως υπάρχει ο κεντρικός χορηγός, δεν θα έχει ιδιωτική χορηγία, παρά μόνο την Κρήτη ή κάτι που θα αναφέρεται στην Κρήτη. Φανταστείτε μια φανέλα με την Κρήτη στο κέντρο ή μ’ ένα σύνθημα π.χ. Επισκεφθείτε την Κρήτη ήVisitCrete, ή με το Δίσκο της Φαιστού ή Ανακαλύψτε την Κρήτη ή το Μινωϊκό ανάκτορο. Φανταστείτε συνθήματα που μπορούν να εναλλάσσονται ανά δίμηνο, όπως Οίνος Κρήτης – WinesofCrete ή Έλαιον Κρήτης – OliveoilofCrete. Χωρίς να διαφημίζουν συγκεκριμένη φίρμα παρά προϊόντα της Κρήτης. Φανέλα που θα εμφανίζει εκ περιτροπής και από ένα νομό της Κρήτης. Φανέλα που σε ισχυρές πνευματικές επετείους μπορεί να έχει το όνομα ενός Ελ Γκρέκο ή ενός Καζαντζάκη. Δεν βαρεθήκατε πια τα ΟΠΑΠ, Πάμε Στοίχημα ή άλλα εταιρικά ονόματα στις φανέλες. (...σκεφτείτε μόνο πως η Μπαρτσελόνα και ο ...ΟΦΗ θα έχουν κάτι εναλλακτικό)
Φανταστείτε αν ο ΟΦΗ επανέλθει στην Α΄ και παίξει Ευρώπη, τι ισχυρή διαφήμιση θα ήταν για την Κρήτη.
Παντού, όπου υπάρχει εικόνα από ΟΦΗ ή το γήπεδό του θα βγαίνει μια άλλη πρόταση, από την πεπατημένη. Ας πούμε, στις συνεντεύξεις τύπου, όπου υπάρχουν εικονίδια των χορηγών, εκεί εκτός από τις εταιρείες που θα έχουν προσφέρει, θα υπάρχουν δωρεάν και θα προβάλλονται όλα τα πνευματικά ιδρύματα του νησιού. Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, ΙΤΕ (αφήστε με να φαντασιώνομαι μια φανέλα με το Ι Τ Ε ), Θαλασσόκοσμος, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, Βικελαία κ.ά.
Όπου πηγαίνει ο ΟΦΗ θα προβάλλει και θα προσφέρει κάτι από την πνευματική και φυσική παραγωγή του νησιού.

Όλα αυτά με την προϋπόθεση ότι ο ΟΦΗ και ο κόσμος του θα αποφασίσουν και θα στραφούν σε μια διαφορετική θεώρηση του ποδοσφαίρου και της ομάδας τους. Ενός ποδοσφαίρου που δεν θα είναι ένας κοινωνικός παρίας, με αρνητικό πολιτισμικό και κοινωνικοποιητικό ρόλο, αλλά μία ομάδα που θα αφορά την πόλη και το νησί, θα έχει φίλους συμμέτοχους, υλικά και πνευματικά, και όχι καταναλωτές του καναπέ της εξέδρας, που θα έχει ένα κοινωνικό πρόσωπο και ρόλο να παίξει, με συμμετοχή, ευθύνη και παρέμβαση. Που θα τιμά και δεν θα ντροπιάζει.

Τέτοιες κι άλλες προτάσεις μπορούν να υπάρξουν. Σε μια σχέση σύζευξης με την κοινωνία, σε μια σχέση win-win, που θα έλεγαν και οι διπλωμάτες. Και θα δείτε μακροπρόθεσμα πως και οι άλλοι νομοί θα νιώσουν δική τους την ομάδα και ανταπόκριση θα βρίσκεις σε συμ-μετοχή από πολλούς Κρητικούς, από την ένωση ξενοδόχων, από συνεταιρισμούς παραγωγών, από συλλόγους Κρητών ανά την Ελλάδα. Και πιστέψτε με , δεν είναι μια συμφεροντολογική ανάγκη μιας ομάδας αλλά μια στοιχειωδώς λειτουργική αναγκαιότητα μιας κοινωνίας, όπως η κρητική, που έχει προ πολλού χάσει κάθε ιστό και κάθε κοινό τόπο.

Αυτές οι προτάσεις, σαν βάση συζήτησης, είναι γνωστές σε κάποια μέλη της διοίκησης εδώ και καιρό. Ξέρω ότι τις συμμερίζονται και ότι βρίσκονται από την ίδια πλευρά του ποταμού. Για ένα διαφορετικό μοντέλο ομάδας και ποδοσφαίρου. Βέβαια σηκώνουν τ΄ αγκωνάρια της σκληρής πραγματικότητας των τρεχουσών ασφυκτικών αναγκών και προσπαθούν σιγά σιγά να βρουν χώρο και χρόνο και για τ’ άλλα. Ο ΟΦΗ, όμως μετά από χρόνια έχει κάνει τον κόσμο του να ονειρεύεται και να τραγουδά ‘ έχουμε σαλτάρει με τη λευτεριά...’ και να κατεβάζει ιδέες, ακόμα και δονκιχωτικές. Είναι δε η μόνη ομάδα που έχει τη δυναμική, τον κόσμο και το πλαίσιο αναφοράς να κάνει κάτι τέτοιο. Το πιθανότερο βέβαια είναι τ’ αγκωνάρια να πλακώσουν κάποιους, οι Μήδοι τελικά να διαβούνε , αλλά πάλι δεν πειράζει. Αρκεί να παίζεις στο γήπεδο κι όχι να βρίζεις από την κερκίδα ή να χαυνώνεις μπροστά στην τηλεόραση, αρκεί όταν παίζεις, το παιχνίδι σου να είναι ενδιαφέρον. Μέχρι να σφυρίξει ο διαιτητής...

Η λύση που αξίζει ο ΟΦΗ είναι σε αντιστοίχιση με αυτή που αξίζει και έχει ανάγκη η κοινωνία. Η ορθή και η δύσκολη. Η πολυμετοχικότητα και το άνοιγμα στην Κρήτη και την κοινωνία. Υπάρχει η δυνατότητα για μια υγιή οικονομικά και μοντέρνα λύση, που θα είναι και μια ‘πολιτισμική’ πρόταση. Η συμμετοχικότητα και η ευθύνη και όχι η σωτηρία από έναν πρόεδρο σωτήρα ή πατερούλη. Γιατί η συμμετοχή είναι χαρά και ζωή ενώ ο καναπές θάνατος.

Υ.Γ.1. Χαίρομαι, που μετά από ενεργοποίηση και πρόταση των φιλάθλων, που εισακούστηκε άμεσα από τη διοίκησή τους, υπάρχει η Κρήτη στη φανέλα της ομάδας και μια ρετρό ασπρόμαυρη εμφάνιση.

Υ.Γ.2. Η παράπλευρη ουσία της προσπάθειας του ΟΦΗ, μόνος, χωρίς μεσάζοντες, χωρίς κεράσματα, χωρίς δόξα και χρήμα για διαφόρους, και με εθελοντισμό χαλάει αρκετές πιάτσες. Από τις μικρές έως τις μεγαλύτερες. Όταν προσφέρεις εθελοντικά, χωρίς να απαιτείς ή να βγάζεις χρήμα, κυριολεκτικά μπλοκάρει το σύστημα.. Δεν παράγει χρήμα, μόστρα ή δόξα για κάποιους. Κι αυτός είναι ένας σημαντικός παράπλευρος κίνδυνος για το εγχείρημα του ΟΦΗ. Πολλοί θα ήθελαν την αποτυχία, πολλοί θα ήθελαν ο κόσμος να αποτραβηχτεί στην κερκίδα...

http://www.cretalive.gr/new/9087/synergates/M.Tselentakis__OFI